PARIS, ngày 6.8.2015 (PTTPGQT) – Hôm qua, thứ tư ngày 5-8, ông Tom Malinowski, Thứ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ đặc trách Dân chủ, Nhân quyền, và Lao động đã đến Thanh Minh Thiền Viện vấn an Đức Tăng Thống Thích Quảng Độ vào lúc 11 giờ sáng..
Tháp tùng Thứ trưởng còn có bà Rena Bitter, Tổng Lãnh sự Hoa Kỳ, ông Rodney Hunter, Phụ tá đặc biệt của Thứ trưởng, và ông Charles R Sellers, Tham tán Chính trị toà Tổng Lãnh sự.
Trong cuộc điện đàm sáng hôm nay, Đức Tăng Thống cho ông Võ Văn Ái biết rằng cuộc gặp gỡ rất thân mật và cởi mở trên một tiếng đồng hồ.
Đức Tăng Thống dặn không tiết lộ hết mọi diều, tuy nhiên đại quan, Ngài trình bày một số vấn đề liên quan đến Việt Nam kể cả việc vi phạm tự do tôn giáo của nhà cầm quyền Cộng sản, vấn đề giao thương, phát triển và dân chủ hoá Việt Nam. Riêng bản thân Ngài tiếp tục bị quản chế tại Thanh Minh Thiền Viện với sự kiểm soát thường trực của những mật vụ khá lộ liễu (“not-so-secret Police”).
Trong phần nhận xét, Đức Tăng Thống cho biết lý do nhà cầm quyền Cộng sản đàn áp Giáo hội Phật giáo Việt nam Thống nhất (GHPGVNTN) là vì họ sợ không thể kiểm soát khối quần chúng Phật giáo. Thế nhưng chính sách này đã thất bại, bởi vì “Phật giáo có lịch sử 2000 năm trên đất nước này. Phật giáo đã thành một phần máu thịt với tâm lý, văn hoá và bản sắc của nhân dân. Phật giáo đã hiện hữu từ lâu trước chế độ Cộng sản, và Phật giáo còn tồn tại cả sau khi chế độ Cộng sản sụp đổ”.
Đức Tăng Thống cũng nói rằng Hà Nội không nên sợ hãi để “chấp nhận đa nguyên chính trị. Đa nguyên là của báu, chứ không là sự hăm doạ”. Ngài cũng xác nhận rằng GHPGVNTN không là kẻ thù của Việt Nam Cộng sản. Bởi vì “Chúng tôi yêu quê hương Việt (…) nếu chúng tôi đòi hỏi tự do ngôn luận, tự do tôn giáo, tự do hội họp và tự do lập hội, không phải vì chúng tôi là “thế lực xấu” muốn phá hoại chính quyền, mà bởi vì chúng tôi mang niềm tin tưởng nhân quyền là dụng cụ để xây dựng một xã hội thịnh vượng và âu lo cho con người, căn cứ trên pháp quyền và sự tôn trọng lẫn nhau. Chúng tôi tin rằng ai cũng có quyền tham dự để định hướng số phận mình cũng như tương lai của xứ sở”.
Đức Tăng Thống chào đón sự thắt chặt mối bang giao Mỹ Việt, nhưng Ngài mong mỏi Thứ trưởng Tom Malinowski tiếp tục xem nhân quyền như nền tảng của sự bang giao hai nước : “Đây là sức mạnh đòn bầy mà Hoa Kỳ giúp Việt Nam bước lên đường cải cách. Có rất nhiều quốc gia thường đãi bôi chuyện nhân quyền nhưng lại tránh né giải quyết thực tế để làm ăn với chế độ Cộng sản. Tôi thì tin cậy và tín nhiệm Hoa Kỳ không đi vào con đường này”.
Nhân cuộc gặp gỡ, Đức Tăng Thống đã trao cho Phái đoàn Hoa Kỳ tài liệu “The situation of the Unified Buddhist Church of Vietnam – Tình hình Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất”, và hai trang Nhận xét của Đức Tăng Thống, cùng lời đề xuất Hoa Kỳ giúp đỡ cho tiếng nói dân chủ và Nhân quyền Việt Nam, cũng như quan tâm tới các tôn giáo tại Việt Nam, mà GHPGVNTN là một trong những sức mạnh chủ yếu của quần chúng có tín ngưỡng.
Một sự kiện không mấy vui, là Đức Tăng Thống gọi Cư sĩ Lê Công Cầu, Tổng Thư ký Viện Hoá Đạo, vào Saigon phụ tá Ngài trong việc đón tiếp Phái đoàn Hoa Kỳ. Thế nhưng Công an Huế đã bao vây, canh gác nơi Cư sĩ cư trú, ra lệnh cấm không cho Cư sĩ rời Huế trong hai ngày 4 và 5 tháng 8. Lấy lý do là “Chúng tôi không muốn ông gặp Phái đoàn Hoa Kỳ”. Cư sĩ Lê Công Cầu đã viết văn thư báo động sự cư xử bất hợp pháp này gửi ông Đại sứ Hoa Kỳ yêu cầu can thiệp.