(Đài Á châu Tự do phát về Việt Nam, chương trình 21 giờ ngày 10.4.2006)
Ỷ Lan : Kính chào Giáo sư Hoàng Minh Chính. Xin Giáo sư vui lòng cho biết sức khỏe và đời sống hiện nay của Giáo sư ?
Hoàng Minh Chính : Sức khỏe của tôi thì hiện nay không được tốt ạ. Bởi vì bệnh ung thư tuyến tiền liệt của tôi đang phát triển mạnh. Tuy nhiên, trong tình hình hiện tại, tôi thấy vẫn cứ làm việc và làm việc nhiều để đáp ứng được cuộc đấu tranh của phong trào dân chủ Việt Nam trong nước và cuộc đấu tranh hiện nay của nhân dân toàn quốc vì tự do dân chủ hóa đất nước ạ.
Ỷ Lan : Xin Giáo sư cho biết cảm tưởng khi hay tin trên 600 nhà dân chủ thuộc 125 quốc gia họp Ðại hội Phong trào Dân chủ Thế giới tại Istanbul vinh danh Giáo sư và Hòa thượng Thích Quảng Ðộ, là 2 Nhà dân chủ dũng cảm của Việt Nam ?
Hoàng Minh Chính : Cái tin đó làm cho tôi rất xúc động, bởi vì rằng là tôi không ngờ mình lại có được cái vinh dự lớn lao như thế. Tuy nhiên, tôi cũng nghĩ rằng cái vinh dự mà lớn lao đó, thì đấy là do kết quả đấu tranh của các phong trào tự do dân chủ ở Việt Nam, cũng như là cuộc đấu tranh hàng nửa thế kỷ nay của đồng bào Việt Nam trong toàn quốc, trong nước cũng giống như hải ngoại. Do đó cho nên, tôi nghĩ rằng, tôi được cái vinh dự đó là nhờ cuộc đấu tranh đó của nhân dân toàn quốc và tôi là người để mà thay mặt những các vị đấu tranh cho tự do dân chủ để tôi được nhận một cái vinh dự cao quý ấy. Đấy là cái vinh dự chung cho cuộc đấu tranh của toàn thể các bạn dân chủ ở trong nước, ở hải ngoại, cũng như của toàn dân Việt Nam. Cái vinh dự ấy làm cho tôi vô cùng xúc động, và tôi vô cùng phấn khởi để tiếp tục cuộc đấu tranh vì dân vì nước vì tự do dân chủ hóa đất nước.
Ỷ Lan : Ðảng Cộng sản Việt Nam sẽ khai hội lần thứ 10 vào trung tuần tháng 4 này. Giáo sư có hy vọng vào kỳ đại hội này sẽ mở ra cơ hội mới cho nền dân chủ đa nguyên đa đảng tại Việt Nam hay không ? Dù có hay không, Giáo sư và các phong trào dân chủ tại Việt Nam có phương lược gì thích ứng chăng ?
Hoàng Minh Chính : Về vấn đề đó thì tôi thấy rằng, là cái tình hình đó không có thể tốt đẹp như báo chí của đảng Cộng sản đã đưa ra. Sở dĩ tôi có ý kiến như thế, là bởi vì rằng tình hình đất nước hiện nay nó đang rơi vào trong tình trạng… nghĩa là khủng hoảng nghiêm trọng, khủng hoảng về toàn diện, khủng hoảng về kinh tế, khủng hoảng về niềm tin của nhân dân đối với chính đảng, đối với tương lai của đất nước.
Và có những thông tin có thể nói rằng rất xấu. Thí dụ như là tôi vừa nhận được một bản tin của Nhà xuất bản Trí thức. Bản tin đó, nó là đầu đề là Tin Buồn do phóng viên dân chủ đã đưa lại cho tôi. Tin đó nó như thế này, có một cuốn sách mà nội dung cuốn sách đó đầu đề là “Tranh luận để đồng thuận”, mà trong cái cuốn sách này thì đã in xong vào tháng ba năm nay. Thế rồi là có một loạt bài của những các nhà trí thức ở trong nước và những nhà trí thức này thì có cả những vị cấp cao của Nhà nước. Ví dụ như là bài của ông Võ Văn Kiệt, bài của Mai Chí Thọ, bài của Nguyễn Đức Bình, hay là bài của Nguyễn Trung, hay là của tiến sĩ Nguyễn Quang A, của tiến sĩ Phan Đình Diệu và của một số người nữa… Thế thì cái tập đó đã in xong và bây giờ chỉ còn chờ phát hành thôi, thì bây giờ bị ngăn lại. Cái điều đó đã nói lên rằng gì ? Rằng cái chính quyền này, chính quyền của Đảng này, bây giờ họ ngăn chặn ngay bài của họ, của những các cán bộ cao cấp nhất của họ. Như vậy cái tình hình rất xấu. Cho nên cái điều đó chẳng có hứa hẹn gì tốt đẹp đối với nhân dân ta trong cái Đại hội X này cả.
Ỷ Lan : Mà giáo sư và các phong trào dân chủ tại Việt Nam có phương lược gì thích ứng về cái vấn đề này, thưa Giáo sư ?
Hoàng Minh Chính : Về cái tình hình hiện tại này nói chung là nó xấu đấy. Và trước cái Đại hội X này, thì người ta đã đẩy mạnh cái việc đàn áp đấy.
Thế nhưng mà cái tình hình đó không có thể ngăn cản được cuộc đấu tranh của nhân dân. Tôi nói thí dụ như vừa mới rồi, ngày mồng 6 tháng này, thì có một cái lời kêu gọi cho quyền thành lập và hoạt động đảng phái tại Việt Nam năm 2006 của 116 nhà đấu tranh dân chủ quốc nội Việt Nam và cũng đang chờ để đi đến chỗ có thêm những chữ ký khác nữa và chữ ký của đồng bào hải ngoại nữa. Thì cái lời kêu gọi đó phải nói rằng, nói rất mạnh mẽ để đòi hỏi cái chính quyền này phải đi đến chỗ là bỏ điều 4 của Hiến pháp, không được độc quyền, độc đảng, toàn trị. Đây là cái yêu cầu của nhân dân Việt Nam và cái bản đó có thể nói rằng là nói lên cái khát vọng của nhân dân Việt Nam đòi tự do dân chủ cho đất nước, đòi bầu cử tự do, đòi được báo chí tự do, đòi quyền con người và quyền của công dân. Tóm lại đòi được cái quyền được sống làm người.
Và cuộc đấu tranh đó hiện nay đang liên kết rộng rãi cả đồng bào cả trong nước cũng như đồng bào hải ngoại. Tôi tin rằng cái cuộc… nghĩa là cái sự ngăn trở của đảng Cộng sản và bạo lực của đảng Cộng sản không thể nào ngăn cản được cái cuộc đấu tranh ấy. Tuy nhiên cuộc đấu tranh này có một chủ trương là không bao giờ dùng bạo lực, cũng không bao giờ đi đến chỗ áp dụng bạo lực, và đòi hỏi có đối thoại. Đối thoại một cách văn minh, đối thoại một cách bình đẳng và đối thoại trên tinh thần hữu nghị. Đấy, để tìm ra một phương án để cho đất nước tiến lên, xứng đáng với bốn nghìn năm văn hiến của nhân dân Việt Nam.
Ỷ Lan : Xin cám ơn Giáo sư Hoàng Minh Chính rất nhiều.
Ỷ Lan, Phóng viên Đài Á châu Tự do tại Paris