[Đài Á Châu Tự Do / RFA] Đối thoại Nhân quyền Liên Âu – Việt Nam lần thứ 8 ở Brussels

RFA, 6/3/2019 – Liên Minh Châu Âu (EU) và Việt Nam vào ngày 4 tháng 3 vừa qua tiến hành vòng đối thoại nhân quyền lần thứ 8 tại Brusells, Bỉ.

Một ngày sau vòng đối thoại, thông tín viên Ỷ Lan của Đài Á Châu Tự Do có cuộc phỏng vấn Bà Maya Kocijancic, Phát ngôn nhân Bộ Ngoại giao Liên Âu về Chính sách An ninh,
và Ông Umberto Gambini, Chánh Văn phòng Dân biểu Quốc hội Âu Châu Ramon Tremosa

Ỷ Lan : XinBà Maya Kocijancic vui lòng cho biết những vấn đề chính yếu được trao đổi qua cuộc Đối thoại Nhân quyền Liên Âu – Việt Nam hôm thứ hai mồng 4 tháng ba vừa qua ?

Maya Kocijancic : Đúng là cuộc Đối thoại Nhân quyền thường niên Liên Âu – Việt Nam tổ chức hôm qua tại Brussels. Chúng tôi thảo luận rộng rãi trên những vấn đề liên quan đến tự do ngôn luận, an ninh mạng, án tử hình, môi trường, quyền lao động, hợp tác trong khuôn khổ LHQ.

Ỷ Lan : Phái đoàn Việt Nam phản ứng như thế nào trên những vấn đề này ?

Maya Kocijancic : Tôi muốn nhận xét từ những quan điểm khác nhau. Tôi nghĩ rằng điều quan trọng là thiết lập đối thoại thường xuyên, vì sẽ cho ta cơ hội đề cập các trường hợp tù nhân vì lương thức, đồng thời phát hiện các xu hướng. Chúng tôi quan sát thấy một số xu hướng tích cực tại Việt Nam bên cạnh những phát triển tiêu cực. Trên hướng tích cực, 20 năm qua, cải cách và hiện đại hoá đã giúp Việt Nam tiến bộ trong việc xây dựng xã hội phồn thịnh và năng động cũng như cải thiện các lĩnh vực như giáo dục, dịch vụ y tế, làm tiến hoá mục tiêu xã hội và các quyền  kinh tế.

Trên mặt khác, chúng tôi  nhận thấy một số phát triển tiêu cực về tự do ngôn luận, trên cả hai bình diện trực tuyến và ngoài luồng, tự do hội họp, lập hội, tự do báo chí, và tự do tôn giáo, tín ngưỡng. Sự phát triển các tự do này rất đáng lo ngại. Ví dụ, một số luật mới thông qua tại Việt Nam làm cản trở việc hành xử các quyền tự do cơ bản. Có những báo cáo cho biết các nhà hoạt động bảo vệ nhân quyền bị hăm doạ, tra tấn, bị kết án rất nặng chỉ vì họ sử dụng quyền tự do ngôn luận. Chúng tôi đã nêu bật các sự kiện này rất rõ ràng. Chúng tôi yêu sách trả tự do cho những nạn nhân này, chúng tôi đòi hỏi việc tiếp cận luật sư bào chữa, hay thân nhân được phép thăm nuôi là tối ư quan trọng. Chúng tôi cho Phái đoàn Việt Nam biết rằng chúng tôi trông chờ họ hành động, giải quyết ngay trên lãnh thổ Việt Nam. Vì vậy, chúng tôi không chỉ đối thoại mà thôi, mà chúng tôi còn yêu sách áp lực cho nhân quyền tại Việt Nam.

Ỷ Lan : Thưa bà, Liên Âu còn những hành động gì khác liên quan với cuộc đối thoại ?

Maya Kocijancic : Trong cuộc gặp gỡ đối thoại, Phái đoàn Việt Nam có dịp tham quan Quốc hội Châu Âu để thấy tận mắt dân chủ sinh hoạt như thế nào tại Châu Âu. Và trước mọi cuộc đối thoại, chúng tôi luôn luôn tổ chức những cuộc tham vấn với xã hội dân sự tại Châu Âu và tại Việt Nam. Đây là phần chủ yếu của cuộc đối thoại nhân quyền.

Ỷ Lan : Xin cám ơn bà Maya Kocijancic.

Sau đó, chúng tôi tìm gặp Ông Umberto Gambini, Chánh Văn phòng Dân biểu Quốc hội Châu Âu Ramon Tremosa, là người đã ký chung thư với 32 Dân biểu đại diện mọi khuynh hướng chính trị kêu gọi Liên Âu thúc đẩy việc thực thi nhân quyền tại Việt Nam. Chúng tôi hỏi ông Gambini đánh giá tình hình nhân quyền Việt Nam hiện nay ra sao ?

Umberto Gambini (UG) : Rất vui được trao đổi với chị, xin gửi lời chào nhân dân và bè bạn tại Việt Nam và Châu Á. Liên Âu đang trong tiến trình thương thảo và kết thúc Hiệp ước Tự do Mậu dịch với Việt Nam. Là người theo Đảng Tự Do, chúng tôi rất quan tâm đến nhân quyền, tự do tôn giáo và sinh hoạt của các xã hội dân sự, và rất lo âu trước diễn biến tình hình nhân quyền hiện tại. Chúng tôi biết rằng, mọi sự còn cách xa sự hoàn hảo, và chưa được thực hiện nhanh chóng như chúng tôi mong ước. Chúng tôi biết rõ là tự do tôn giáo còn thô thiển, Đức Tăng Thống Thích Quảng Độ vẫn tiếp tục bị quản thúc. Chúng tôi biết Luật mới về An ninh Mạng giới hạn nghiêm trọng tự do ngôn luận trực tuyến và ngoài luồng. Chúng tôi cũng biết các lãnh đạo xã hội dân sự bị cầm tù vì quyền biểu đạt của họ. Đây không phải là con đường thoát cho Đông Nam Á. Chúng tôi tin rằng một nước Việt Nam tự do là một Việt Nam vĩ đại. Chế độ và chính quyền Việt Nam không nên sợ hãi mô thức xã hội đa nguyên. Chúng tôi tin rằng có nhiều vấn nạn cần giải quyết.

Ỷ Lan : Ông cho biết Liên Âu đang trên đường kết thúc Hiệp ước Tự do Mậu dịch với Việt Nam, và hiện còn chờ Quốc hội Châu Âu phê chuẩn. Tình hình hiện nay đi đến đâu rồi ?

UG : Như chị biết, nhiệm kỳ các Dân biểu chấm dứt cuối tháng 5 này, sau đó là cuộc bầu cử Quốc hội mới. Vậy là phải chờ Quốc hội mới quyết định phê chuẩn Hiệp ước hay không. Bà Cecilia Malstrom, Ủy viên Thương Mại Liên Âu, rất quan tâm lĩnh vực nhân quyền, đang cố tâm hoàn tất Hiệp ước. Tôi nghĩ rằng chúng ta nên tin tưởng vào bà. Nhưng tất cả tuỳ thuộc vào sự quyết định của Quốc hội mới. Hiệp ước Tự do Mậu dịch sẽ đưa ra Hội đồng Châu Âu, rồi sau đó trình lên Quốc hội Châu Âu khoá mới. Đương nhiên, mọi sự có thể đổi khác, nhưng đó là gì chúng tôi nghe được từ vị Chủ tịch luân phiên Rumania.

Ỷ Lan : Nhưng theo ông, Liên Âu có sẽ quan tâm tới nhân quyền khi lấy quyết định phê chuẫn Hiệp ước hay không ?

UG : Đương nhiên, đương nhiên. Các Hiệp ước Tự do Mậu dịch hiện đại có một chương duy trì nhân quyền. Chương này có tính cách ràng buộc. Cho nên chắc chắn, là Quốc hội sẽ buộc Ủy Ban Châu Âu trách nhiệm việc Việt Nam tôn trọng và thi hành Hiệp ước. Chị biết không, Hiệp ước có thể bị đình chỉ nếu Việt Nam vi phạm nhân quyền. Hãy lấy Cam Bốt làm ví dụ – mới đây Liên Âu vừa đình chỉ thuế quan ưu đãi vì Cam Bốt vi phạm nghiêm trọng nhân quyền. Do đó Việt Nam rất cần nhìn vào những chi vừa xẩy ra cho nước láng giềng. Đây là điều chúng tôi đang vận động áp dụng tại Quốc hội. Hiệp ước đâu phải là một đống chữ mà thôi, còn cả một hậu quả nghiêm trọng nếu người ký Hiệp ước không tôn trọng lời giao ước.

Ỷ Lan : Xin ông câu hỏi chót, Ông nghĩ sao về cuộc Đối thoại nhân quyền Liên Âu – Việt Nam? Nó có là quá trình lợi ích, hay chỉ là một màn khói cho Việt Nam sử dụng, giả vờ như họ quan tâm tới nhân quyền ?

UG : Chị nghe đây, tôi nghĩ rằng kênh đối thoại nên mở rộng. Như trường hợp Đức Dalai Lama đối thoại với Trung quốc. Dù Trung quốc chẳng phục vụ gì cho Tây Tạng, Ngài vẫn tiếp tục nói chuyện. Theo tôi, chẳng lợi ích gì khi chấm dứt thương thảo. Nó giống như cuộc sống một cặp vợ chồng, dù có thế nào tôi nghĩ rằng cùng nhau trao đổi vẫn hơn.

YL : Xin cám ơn ông Umberto Gambini.

Ỷ Lan, Phóng viên Đài Á Châu Tự do tại Quốc Hội Châu Âu, Brussels

This post is also available in: English