PARIS, NGÀY 2.4.2006 – Kể từ ngày ba Ban Đại diện Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất (GHPGVNTN) ra đời hôm 10.3.2006 tại Quận 4, Quận Bình Thạnh và Quận 11 ở thành phố Saigon, công an thành phố, Ban Tôn giáo Chính phủ không ngừng sách nhiễu và hăm dọa các vị Chánh Đại diện phải giải tán Ban Đại diện. Ban đêm công an đột xuất khám hộ khẩu làm rối loạn sinh hoạt tôn giáo của chư Tăng trong chùa. Ban ngày thì công an và Ban Tôn giáo chính phủ đến “làm việc” mạ lỵ, vu khống GHPGVNTN, hăm dọa và áp lực các Thượng tọa Thích Quảng Huệ, Chánh Đại diện Quận 4, Thượng tọa Thích Minh Không, Chánh Đại diện Quận Bình Thạnh, và Thượng tọa Thích Quảng Tôn, Chánh Đại diện Quận 11 rút tên ra khỏi Ban Đại diện GHPGVNTN. Riêng với Thượng tọa Thích Minh Không thì áp lực rất nặng nề, vì mấy năm qua Thượng tọa chỉ có giấy tạm trú nhưng chưa có hộ khẩu thường trú.
Nhưng trước bao sách nhiễu, hăm dọa, ba vị Thượng tọa Chánh Đại diện vẫn giữ vững lập trường trung kiên với GHPGVNTN, tuyên bố chẳng bao giờ chấp nhận việc rút tên ra khỏi các Ban Đại diện. Thượng tọa Thích Minh Không nói với công an và Ban Tôn giáo chính phủ rằng : “Nếu các ông không cho tôi ở tại chùa như mấy năm qua, thì tôi sẽ tuyệt thực phản đối trong vòng 10 ngày. Sau đó, nếu các ông vẫn tiếp tục sách nhiễu, trục xuất tôi, thì tôi sẽ tự thiêu, chứ không bao giờ ly khai GHPGVNTN”.
Tại Khánh Hòa, hôm 20.3.2006, ông Lương Thích, Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã mời Sư cô Thích Nữ Thông Mẫn, thành viên Ban Đại diện GHPGVNTN tỉnh Khánh Hòa, đến xã Ninh Hà làm việc. Tại đây, ông Chủ tịch Mặt trận tuyên bố : “Thể theo nguyện vọng của Hội đồng làng Thuận Lợi và Ban Hộ tự chùa Địch Quang không chấp nhận cô Thông Mẫn tiếp tục Trụ trì chùa Địch Quang, do vậy hôm nay Mặt trận Tổ quốc mời cô đến thông báo cho cô biết và gia hạn cho cô trong vòng 3 ngày phải thu xếp tư trang rời khỏi chùa Địch Quang”.
Trong các Thông cáo báo chí trước đây, Phòng Thông tin Phật giáo Quốc tế đã cho biết nhà cầm quyền Khánh Hòa tạo đủ thứ áp lực nào là công an “làm việc” liên tục, rồi vận động dân làng đấu tố Sư Cô Thông Mẫn, ai chịu đến đấu tố nhà cầm quyền trả cho 30 nghìn đồng. Nhưng Sư cô không chịu rút tên ra khỏi Ban Đại diện GHPGVNTN.
Ngày 22.3.2006, Sư Cô Thích Nữ Thông Mẫn viết đơn phản kháng gửi ông Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã Ninh Hà nêu những lý do phi pháp trong việc trục xuất nói trên. Trước tiên Sư cô cho biết Sư cô đã trú trì chùa Địch Quang từ 10 năm qua và chưa hề xẩy ra vấn đề gì với chính quyền. Toàn thể Phật tử chùa Địch Quang thông qua ông Lê Văn Khoa, Trưởng ban Hộ tự viết đơn đề ngày 16.7.1996 thỉnh Sư Cô về làm Trú trì, và Quyết định bổ nhiệm Sư Cô chính thức làm Trú trì chùa Địch Quang đề ngày 20.9.2003. Nhân danh trú trì chùa Địch Quang, Sư Cô Thông Mẫn đã hai lần xin nhà cầm quyền trùng tu chùa và tổ chức lễ khánh thành chùa Địch Quang. Lễ khánh thành Chùa Địch Quang được tổ chức long trọng vào dịp Tết Ất Dậu với sự hiện diện của hàng giáo phẩm Tăng Ni tỉnh Khánh hòa cũng như các quan chức lãnh đạo Nhà nước, Ban Tôn giáo Chính phủ, Mặt trận Tổ quốc, v.v… Dịp này Cư cô Thích Thông Mẫn, trú trì chùa Địch Quang, đọc diễn văn khai mạc. Những diễn biến nói trên chứng tỏ Sư cô không làm điều gì sai trái. Thế mà sao từ ngày Sư cô tham gia Ban Đại diện GHPGVNTN, công an và nhà đương quyền sách nhiễu và đòi trục xuất khỏi chùa ?
Trong văn thư khiếu nại gửi ông Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã Ninh Hà nói trên, Sư Cô Thông Mẫn nêu ra 3 lý do phi pháp trong lệnh trục xuất :
1. Hai ông Nguyễn Văn Tôn và Lê Văn Khoa không có tư cách đại biểu nhân dân và đồng bào Phật tử xã Ninh Hà. Ông Nguyễn Văn Tôn tự xưng là Chủ tịch Hội đồng Làng, nhưng chức vụ này không hề có trong hệ thống Nhà nước. Còn ông Lê Văn Khoa đã có đơn xin từ chức Trưởng ban Hộ tự chùa Địch Quang trước khi ký vào thư đòi trục xuất Sư cô Thông Mẫn ra khỏi chùa. 2. Nội dung thư tố cáo “Sư cô có những việc làm sai trái và vi phạm Hiến chương Giáo hội Phật giáo Việt Nam (tức Giáo hội Nhà nước) của hai ông Nguyễn Văn Tôn và Lê Văn Khoa hoàn toàn vu khống và xuyên tạc”. Nếu Sư cô vi phạm luật, thì tại sao các cơ quan Pháp luật của Nhà nước không đến làm việc trực tiếp với Sư cô ? 3. Ông chủ tịch Mặt trận Tổ quốc vượt quá thẩm quyền và chức năng của mình khi ra lệnh trục xuất, vì quyền này thuộc Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã Ninh Hà.
Kết luận Sư cô Thích Nữ Thông Mẫn yêu cầu ông Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã Ninh Hà chấm dứt mọi phiền hà và xúc phạm đến danh dự cá nhân Sư cô và chùa Địch Quang.
Thượng tọa Thích Thiện Minh được cung thỉnh đảm trách chức vụ Tổng vụ trưởng Tổng vụ Thanh niên chiếu theo Giáo chỉ Đức Đệ tứ Tăng thống Thích Huyền Quang ban hành ngày 29 tháng 11 năm 2005 chuẩn y thành phần nhân sự Ban Chỉ đạo Viện Hóa Đạo. Giáo chỉ được chính thức công bố tại “Đại lễ kỷ niệm 30 năm GHPGVNTN vận động cho Tự do tôn giáo, Nhân quyền và Dân chủ” tổ chức tại chùa Diệu Pháp, bang California, Hoa Kỳ, hôm 18.12.2005.
Ngày 27.3.2006 vừa qua, Thượng tọa Thích Thiện Minh đã gửi bức Tâm thư đến toàn thể các huynh trưởng và đoàn sinh Gia Đình Phật tử Việt Nam trong và ngoài nước nói lên hiện tình Giáo hội Phật giáoViệt Nam Thống nhất và kêu gọi phong trào Gia Đình Phật tử Việt Nam trong và ngoài nước một lòng kết liên sau lưng hai vị lãnh đạo tối cao của Phật giáo là Đức Đệ tứ Tăng thống Thích Huyền Quang và Hòa thượng Thích Quảng Độ, Viện trưởng Viện Hóa Đạo, để phục vụ Đạo pháp và Dân tộc cũng như vận động phục hồi quyền sinh hoạt pháp lý của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất. Phòng Thông tin Phật giáo Quốc tế xin đăng tải nguyên văn bức Tâm thư ấy sau đây :
Thân gửi Gia Đình Phật tử Việt Nam trong và ngoài nước
Cùng quý Anh chị em Huynh Trưởng và Đoàn Sinh Gia Đình Phật tử Việt Nam (GĐPTVN),
Lần đầu tiên, tôi đại diện cho Tổng vụ Thanh niên Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất (GHPGVNTN) trong nước và nhân danh cá nhân tôi xin gởi đến toàn thể quý anh chị em Gia Đình Phật Tử Việt Nam trong và ngoài nước lời ân cần thăm hỏi trong tình Pháp quyến và Từ bi Trí tuệ của đạo phật.
Anh chị em thân mến : Đã bao tháng qua, tôi có nhã ý gởi đến quý anh chị em bức tâm thư mà tôi chưa tiện dịp gởi, để đáp tạ lại những đạo tình mà quý phật tử ở các Châu lục đã dành cho Tổng vụ. Nhất là sau khi có nhiều bưu thiếp và điện thư từ Canada và Hoa Kỳ gởi về vấn an, chúc Tết tôi nhân dịp đầu xuân năm Bính Tuất 2006. Nhân đây tôi cũng muốn bày tỏ những lời tâm tình đến quý anh chị em GĐPTVN xa gần.
Quí đạo hữu thân mến ! Ngày 30 tháng 4 năm 1975 một cảnh đại biến, khổ hải khủng khiếp bất ngờ đổ ập xuống quê hương Việt nam thân yêu của chúng ta, trong khi đất nước lâm vào tình trạng nguy nan, thì bên cạnh đó tôn giáo nói chung, GHPGVNTN nói riêng, tất cả đều phải đối diện với nguy vong xóa sổ ; Là một giáo hội truyền thống, kế thừa 2000 năm của Chư Lịch Đại Tổ Sư. Trong qua khứ, Giáo Hội đã trải qua bao cuộc thịnh suy, thăng trầm biến thiên cùng dòng lịch sử dân tộc, thì biến cố 1975, GHPGVNTN lại thêm một lần nữa phải đương đầu ngộ hiểm pháp nạn, Đất nước và Đạo pháp thêm trang sử mới thương tâm, đồng bào Việt Nam gặp phải tình thế nguy ngập hiểm nghèo, nhiều gia đình phải theo dòng người tị nạn trôi dạt, ly hương biệt quán, kẻ mất người còn, kẻ bỏ xác nơi lòng biển cả qua các chuyến hải trình đầy gian nguy, nhiều mạng sống phải đánh đổi số phận mình với sóng to gió lớn của đại dương. Biết bao cảnh bể dâu không bút mực nào tả xiết những nỗi bi ưu về thảm trạng thống thiết này, nó đã gieo rắc đại họa tang thương cho đồng bào Việt Nam, đủ mọi tầng lớp, màu sắc tín ngưỡng, kể cả Gia Đình Phật Tử Việt Nam… Nếu vượt biển ra đi rủi ro bị bắt thì bản thân phải bị giam giữ, bao người bị đày ải và đã vùi thân nơi núi thẳm rừng sâu hay những thung lũng ma thiêng nước độc. Những ai may mắn đến được bến bờ tự do để hôm nay, trong cuộc sống có đủ đầy vật chất nhưng ở phương trời viễn xứ chắc trong chúng ta còn thiếu vắng nỗi nhớ quê hương, tình cảm nơi chôn nhau cắt rốn. Chắc chắn cho đến thời điểm này có không ít người mấy mươi năm chưa có dịp trở về thăm quê cha đất tổ.
Trong khi đó, đồng bào Việt Nam còn tại quê nhà phải sống trong cảnh kìm kẹp thấp thỏm bất an bởi nạn trên đe dưới búa, thân phận người dân chẳng khác gì kẻ nô lệ đoạ đày ; hay nói cách khác, 80 triệu đồng bào Việt Nam là 80 triệu tù nhân trong một nhà tù lớn của nước CHXHCNVN do đảng Cộng sản Việt Nam thống trị, các Giáo hội và tổ chức tôn giáo không được chính quyền thừa nhận càng ngày càng bị cô lập, phân hóa, bức hại bởi những kẻ cường quyền. GHPGVNTN đã và đang đối mặt với muôn vàn khó khăn vì gặp nhiều chướng ngại, nghịch duyên đe doạ đến sự tồn vong. Các bậc Tôn túc lãnh đạo Giáo hội như Đức Đệ Tứ Tăng Thống Đại Lão Hòa thượng Thích Huyền Quang và Hoà Thượng Thích Quảng Độ, Viện trưởng Viện Hóa Đạo GHPGVNTN, mấy mươi năm qua bị quản thúc tù đày, đến giờ này vẫn còn bị quản chế một cách nghiêm ngặt và cách ly mỗi người mỗi nơi, không bao giờ họ cho quí Ngài tới lui thăm viếng nhau. Truyền thống tôn sư trọng đạo, hiếu niệm thù ân, báo đáp sư trưởng, đền trả tứ ân của Đạo Phật, cũng như nền văn hoá tốt đẹp ngàn đời của dân tộc bị hạn chế tới mức tối đa gần như bị xoá bỏ. Sự sinh hoạt của Giáo hội chỉ hành hoá trong phương cách “Tiềm sinh” vì luôn bị o ép, sách nhiễu, khủng bố, bách hại bởi nhà cầm quyền nước CHXHCNVN. Gia Đình Phật Tử Việt Nam trong nước cho dù gặp nhiều nghiệt ngã thử thách, thế nhưng nguời con Phật vẫn vượt mọi chướng duyên để âm thầm hoà nhịp vào từng bước đi phục hoạt và trung hưng GHPGVNTN đến ngày nay. Nhiều huynh đệ thực lòng làm việc, gánh vác mọi khó nhọc vẫn bền lòng tận tụy với tổ chức truyền thống giáo dục Thanh, Thiếu, Đồng Niên của GĐPT, một số huynh trưởng không quản ngại hy sinh vì nhiệm vụ sách tấn tu học, gắn bó yêu thương giữ vẹn tình Lam trong đại Gia Đình Phật Tử Việt Nam. Còn hải ngoại nhiều GĐPT có đủ hạnh duyên từng bước tập hợp, củng cố, phát triển đoàn viên, mở nhiều trại huấn luyện cho các thế hệ mới tiếp nối mạch nguồn theo bước các anh chị huynh trưởng luôn giữ vững tinh thần Bi Trí Dũng của cánh sen trắng lung linh ngày càng thăng hoa nở rộ.
Anh chị em thân mến : Nhị vị đại Lão Hoà Thượng của chúng ta là hai bậc tòng lâm thạch trụ vững chắc, là linh hồn của Phật Giáo Việt Nam ngày nay, điều mà tất cả các tôn giáo bạn cũng như danh gia, trí thức khắp cả các quốc gia trên thế giới đều biết đến. Quí Ngài luôn ưu tư cho tiền đồ của Dân tộc và mệnh mạch của Giáo Hội, là bậc Long tượng Nhất tâm Thiết thạch, Duy tha vong kỷ, hai Ngài đã vững tay lèo lái con thuyền Giáo hội, đưa sự nghiệp Tổ đạo từ chỗ thoái trào tưởng chừng như bị tận diệt đi đến chỗ huờn sinh. Quý Ngài luôn lao tâm khổ trí mới điều hành Giáo hội hồi sinh từng bước, từ chỗ bị thống đoạt tất cả và thực tế cho thấy, cho đến nay đã có 13 Ban Đại Diện đã được hình thành. Với tuổi 80-90 sống trong cảnh hàn vi thanh bần lạc đạo, cho dù bần khổ nhưng thanh cao, vui với cái vui Pháp hỷ, hạnh phúc với mùi đạo vị của Pháp lạc, quý Ngài tâm niệm rằng “Thà bị sự lăng nhục trong lao khổ, trong sự quản thúc tù đày mà giữ được liêm khiết còn hơn được vinh thân trong cảnh phù vân hư ảo mà bán mình cho quỷ dữ”, nhị vị Đại lão thường dạy : “Một sai phạm, một lỡ lầm sẽ là nỗi ân hận của cả cuộc đời và còn mang trọng tội đối với Dân tộc và Đạo pháp nữa !”
Bởi từ bấy lâu nay, nếu hai Ngài theo duyên, thuận cảnh hoặc nhún nhường xu phụ thời cuộc, rời bỏ GHPGVNTN để theo Hiệp hội Phật giáo Nhà nước, thì giờ này quý Ngài có biết bao kẻ hầu người hạ, kẻ đón người đưa chứ đâu lại rơi vào cảnh ngộ bị quản thúc, tù đày như thế. Qúi Ngài đã bị tướt đoạt tất cả quyền con người, với cảnh ngộ : “sống không nhà, chết không mồ, đi không đường, tù không tội” ; quí Ngài bị cấm đoán mọi thứ ngay cả ngày Tết cổ truyền dân tộc mà Nhà nước cũng không cho Chư Tôn Đức trong Hội Đồng Lưỡng Viện đi đến vấn an, khánh tuế, mà điển hình như HT Viện trưởng tại Thanh Minh Thiền Viện đi đâu cũng bị công an ngăn chặn bắt bớ, hành hung. Ngay cả tại Sài Gòn hàng ngàn ngôi chùa, hàng chục ngàn Chư Tăng Ni và hàng triệu tín đồ Phật tử mà có mấy Tăng Ni và Phật tử dám đến Thanh Minh Thiền viện vấn an đảnh lễ Ngài vì sợ chính quyền cộng sản, mặc dù trong lòng rất quý kính tôn phục. Tôi chỉ trần tình bấy nhiêu thôi cũng đủ cho quý anh chị em GĐPT chúng ta suy ngẫm.
Thưa quý Phật tử : Chủ nghĩa Mac-Lenin quy kết tôn giáo là thuốc phiện, Chủ nghĩa nầy tự tôn khẳng định trong điều 4 của Hiến Pháp nước CHXHCNVN làm xúc phạm đến quyền thiêng liêng nhất của con người, tức là đã vi phạm nhân quyền và dân quyền. Ngoại trừ, có một nền dân chủ Đa Đảng Đa nguyên thực sự thì đời sống nhân dân mới được tự do và tôn giáo mới được hành hoạt theo đúng ý nghĩa của nó, bởi vì tự do tôn giáo là quyền thiêng liêng tối thượng của con người, Nó không do sự ban phát hay xin cho mà được, thiết nghĩ rằng kể cả những tôn giáo đang chấp nhận làm thừa sai dưới sự quản lý của nhà nước Việt Nam hiện nay đi nữa thì chính những hiệp hội này cũng tự biết mình mất tự do nhưng cố giữ im lặng và không dám phản kháng vì nêú phản kháng chắc chắn sẽ bị đàn áp. Điều tôi muốn gởi gắm đến tất cả anh chị em GĐPTVN rằng : Tôi chỉ quan ngại nhất là nội bộ Giáo hội Tăng già trong đó có Gia Đình Phật Tử Việt Nam trong và ngoài nước cũng như mối quan hệ giữa các tôn giáo bạn nếu không duy trì được sự thuần khiết, hài hòa, thân hữu và đoàn kết thì sẽ sa vào thế “Bạng duật tương trì ngư ông đắc lợi” (Trai cò tranh nhau ngư ông đắc lợi), mà người đời nay tự trào rằng “Quân ta đánh quân mình” thì còn sức đâu vận động đấu tranh cho đến ngày thắng lợi. Cho nên, hễ phát hiện văn bản bêu riếu hay thư nặc danh, hoặc một đề tài nào được đăng tải trên các website, internet, mà nội dung nhằm chia rẽ, bôi nhọ, phân hoá, tạo mâu thuẫn, gây mất đoàn kết trong GHPGVNTN nói riêng hay các tôn giáo nói chung thì ta cứ xem đó là âm mưu của đồ đệ 2 Ông Mac-Lenin chứ chẳng ai khác ! Nhưng trước nhất, nội bộ GĐPTVN chúng ta nên có sự đùm bọc, yêu thương luôn giữ lòng hoà kính, tuân thủ Nội qui, Qui chế kiên định lập trường, lý tưởng của người con Phật và ta phải biết rằng “Ngọc mà hoá đá, châu mà hoá sỏi là bởi tại lời gièm pha cả” cũng như mỗi khi gặp trái duyên, thử thách ta hãy xem như “Gió thổi mạnh để biết cỏ cứng hay mềm”, mong sao quý phật tử cố giữ được tín tâm bất thối, hun đúc hạnh vô uý để dũng mãnh tinh tiến trên con đường Chánh đạo, cùng nhau tu học, để đáp trả tứ ân, vừa đáp đền ơn muôn một của chư Phật, chư Đại Bồ Tát, Chư Thánh Tử đạo có như thế mới không uổng công tài bồi của các bậc Sư trưởng, các Chư Tôn đức Cố vấn Giáo hạnh và sự hướng dẫn của các Anh Chị Huynh Trưởng từ trước đến nay, hầu xứng đáng và tiếp nối các bậc Danh Chấn thanh phong từ ngàn xưa mà trang sử Phật giáo Việt Nam đã một thời vàng son chói lọi.
Thưa quý Phật tử ! Gia Đình Phật Tử Việt Nam là 1 trong 6 vụ trực thuộc Tổng vụ Thanh niên. Ban Hướng Dẫn Trung Ương GĐPTVN trong nước là gốc trực thuộc GHPGVNTN trong nước, Gia đình Phật tử Việt Nam ở các Châu lục là nhánh, để hạnh giải viên dung, công tác Phật sự được thông suốt, các GĐPTVN ở mỗi Nước, mỗi Châu nên liên hệ trực tiếp đến Tổng vụ Thanh niên nơi địa phương mình đang sinh hoạt và hướng theo sự chỉ đạo của Giáo hội ở quê nhà nhằm giúp cho công việc Phật sự được viên thành. Thời điểm hiện nay trong lúc quốc gia hữu sự, đạo pháp hữu cầu mong quý anh chị em Gia Đình Phật Tử Việt Nam trong và ngoài nước vẹn giữ một lòng nhất phiến đan tâm, gắn bó tình Lam, thân như thủ túc, đem nhiệt tình nghĩa dũng sẵn có của mình mà ra tay phò nguy, cứu khó, đưa đất nước đi lên và giải trừ Pháp nạn hiện nay, mà cũng là Quốc nạn, nhằm góp phần kiến tạo một Xã hội Việt Nam thật sự Tự do, Dân chủ, Nhân quyền và Tự do Tôn giáo.
Cuối thư tôi chân thành gửi đến toàn thể quý anh chị em Gia Đình Phật Tử Việt Nam trong và ngoài nước lời cầu chúc tốt đẹp nhất, Tín Hạnh Nguyện kiên trì, Bi Trí Dũng kiên trinh và Bồ Đề Tâm kiên cố.
Tổng vụ trưởng Tổng vụ Thanh niên
(ấn ký)
TT. Thích Thiện Minh
* HT Viện Trưởng VHĐ
cùng Chư Tôn Đức Giáo phẩm Hội Đồng Lưỡng Viện
“để kính thẩm tường”
* Quý Tổng Vụ Thanh niên
và các Đặc uỷ Thanh niên trong & ngoài nước “để tường”
* Các Vụ trưởng Thanh niên và toàn GĐPTVN
trong & ngoài nước “để tri hành”
* Phòng Thông Tin Phật Giáo Quốc tế tại Paris “để phổ biến”
Hiện nay vấn đề “thỏa hiệp” hay “Hòa hợp hòa giải” đang nổi cộm trong dư luận Cộng đồng người Việt hải ngoại. Mặt khác, có số người thắc mắc về thành quả 30 năm đấu tranh. Đài Phật giáo Việt Nam phát thanh về trong nước hôm 24.3.2006 đã nêu lên một số câu hỏi với ông Võ Văn Ái qua “Câu chuyện Cuối tuần”. Ông Ái là Phát ngôn nhân của Viện Hóa Đạo, Giáo hội Phật giáo Việt Nam (trong nước) kiêm Giám đốc Phòng Thông tin Phật giáo Quốc tế. Chúng tôi xin đăng tải sau đây cuộc phỏng vấn ấy để góp phần thảo luận chung với các diễn đàn người Việt trong và ngoài nước :
Đài Phật giáo Việt Nam (ĐPGVN) : Thưa ông Võ Văn Ái, hiện nay đang manh nha trong dư luận về cái gọi là “thỏa hiệp”, cũng còn gọi là “hòa hợp hòa giải” với nhà cầm quyền Cộng sản. Ông nghĩ sao về vấn đề này ?
Võ Văn Ái : Đây không phải là vấn đề tự phát từ phía quần chúng không chấp nhận chế độ chuyên quyền độc đảng của Nhà nước Cộng sản, mà là sự dẫn dắt tuyên truyền có chủ mưu từ phía Nhà cầm quyền Hà Nội.
ĐPGVN : Nhưng tại sao lại bộc phát rầm rộ vào thời điểm gần đây ?
Võ Văn Ái : Bộc phát rầm rộ là vì Nhà cầm quyền Hà Nội đang tang gia bối rối. Trong nước thì có tranh giành phe phái nội bộ, có tranh cãi đường hướng tương lai để bảo vệ Đảng nhân kỳ Đại hội lần thứ X sắp tới. Ngoài nước thì Âu Mỹ áp lực trên 3 lãnh vực kinh tế, tôn giáo và nhân quyền dân chủ. Thế “trong đánh ngoài áp” tạo thành hai gọng kìm siết cổ chế độ. Đảng phải cầu cứu nhân dân. Nghị quyết 36 đối với 3 triệu người Việt hải ngoại là cách cầu cứu. Tuy nhiên, cầu cứu theo điệu muốn làm cha thiên hạ, theo cái kiểu các Mệ ngoài cố đô Huế thời xưa. Các Mệ đang đói muốn ăn khoai luộc, thay vì ngửa tay xin tiền, thì lại lên giọng nói rằng : “Nè mụ kia, đưa một đồng đây, mệ chém củ khoai cho mà coi !”. Cái điệu “cầu dân” nhưng bất cần dân, khinh dân của nhà cầm quyền Hà Nội xưa nay vẫn vậy. Cho nên dân không đáp ứng mà còn chống đối, ngày càng kịch liệt. Hãy nhìn phản ứng các tôn giáo lớn, hãy nhìn phụ nữ và nông dân từ Bắc chí Nam đến biểu tình hằng ngày ở Vườn hoa Mai Xuân Thưởng, Hà Nội, hãy nhìn hàng chục nghìn công nhân đình công mấy tuần lễ vừa qua ở Saigon là hiểu ngay vấn đề.
ĐPGVN : Nhưng chiến dịch tuyên truyền kêu gọi thỏa hiệp hay hòa hợp hòa giải của nhà cầm quyền cộng sản cũng có tác dụng đấy chứ, phải không thưa ông ?
Võ Văn Ái : Có chứ. Anh vứt một hòn sỏi vào nước tất có dư ba trên mặt nước. Vấn đề là hòn sỏi ấy có thay đổi bản chất nước hay không. Tác dụng mà ta thấy hiện nay, là một vài “ông lớn” trước kia, một vài “ông con buôn”, một vài “ông bà ca nhạc sĩ” xun xoe về nước rồi tuyên bố hồ hởi là “nhà nước ta cởi mở” và “tôn trọng đủ thứ quyền”. Thực tế cứ nhìn xem những ông bà này trước 75 họ làm gì cho đất nước ? Trước kia họ tranh quyền đoạt lợi, thì dưới chế độ nào họ cũng chỉ nhắm mục tiêu duy nhất là vinh thân phì gia. Vấn đề chính yếu của chúng ta là nhìn vào 80% dân số nông dân đang sống như thế nào trong làng thôn, trong vùng sâu vùng xa.
Tôi gọi tác dụng tuyên truyền này chỉ là tác dụng hòn sỏi. Dù rằng ở hải ngoại đang có việc phân tranh, chia rẽ, ly gián trong nội bộ một số tổ chức, đảng phái, tôn giáo. Nội bộ nào cũng đang bị phân liệt 2 phe, một phe giữ vững lập trường, một phe “thỏa hiệp” với Hà Nội. Nhưng chuyện này có mới lạ gì đâu ? Dưới thời Việt Nam Cộng hòa trước 75, có 24 đảng được giấy phép hoạt động và 60 đảng hoạt động không giấy phép. Chia năm xẻ bảy, phân hóa, phân liệt, gà một nhà bôi mặt đá nhau. Nên kẻ địch ra tay ly gián, gậy ông đập lưng ông làm tan nát xã hội. Xưa sao nay vậy, có gì thay đổi đâu. Vấn đề là càng tiếp diễn cảnh ấy, do ngoại nhân ly gián hay do nội nhân bất trí, chỉ làm cho đất nước ngày một điêu linh, nhân dân ngày càng khốn khổ vì chẳng ai lưu tâm đến họ, mà hậu quả chắc chắn là Việt Nam sẽ bị xóa sổ trên bản đồ thế giới. Không xóa sổ theo kiểu thiên tai, động đất, mà xóa sổ trong nghĩa đi làm nô lệ cho các thế lực quốc tế.
ĐPGVN : Vậy thì chúng ta chẳng còn làm được gì để cứu vãn tình thế và quê hương hay sao ?
Võ Văn Ái : Phân tích như trên là để nắm bắt một thực tại phiến diện. Chưa là cái toàn thể. Những điều vừa nói chỉ là bề mặt của thiểu số, của những động thái chính trị xa lông, nó chỉ là mặt bằng của những đô thị Việt Nam trước năm 75, được di chuyển ra hải ngoại sau năm 75. Thực tại của đất nước ta khác thế, vì phải kể đến khối lượng quần chúng nông dân, quần chúng lao khổ, quần chúng văn hóa và tôn giáo được truyền thừa theo dòng lịch sử. Chính khối lượng đại đa số này mới là vấn đề cho ta nghiên cứu, cho ta tin tưởng và hy vọng. Ba mươi năm qua, khối lượng này không bị phân hóa, không bị đánh lừa, không bị ly gián. Những phụ nữ biểu tình hằng ngày, từ năm này qua tháng nọ ở Vườn hoa Mai Xuân Thưởng, Hà Nội. Cuộc nổi loạn của nhân dân ở Thái Bình, cái nôi Cách mạng Đỏ, hồi tháng 8 năm 1997, rồi nay hàng trăm nghìn công nhân đình công ở Saigon gần đây, là bề nổi của tảng băng quần chúng. Nó báo hiệu một biến động gần kề. Những tín hiệu lác đác đó đây ấy, mới là thực tại toàn diện của quê hương ta. Phe cầm quyền cũng như phe đối lập không thể xem thường các tín hiệu ấy.
ĐPGVN : Quả đúng như vậy. Nhưng từ đây nẩy sinh một vấn đề khác. Ví dụ như phong trào đấu tranh kiên trì suốt 30 năm qua của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất trong nước gặt hái nhiều thành quả to lớn, khiến thế giới chiêm ngưỡng và hậu thuẫn, trong khi ấy thì nhà cầm quyền Hà Nội lo sợ, kiêng dè. Thế mà vẫn có số người đặt ra câu hỏi : Tranh đấu 30 năm được gì ? Thành quả ở đâu ? Ông nghĩ sao về ý kiến ấy, dù ta biết ý kiến này còn là thiểu số ?
Võ Văn Ái : Thiểu số hay đa số, đã là ý kiến chúng ta đều phải quan tâm. Tuy nhiên cách đặt câu hỏi 30 năm đấu tranh được gì ? thành quả ở đâu ? thường không là câu hỏi của những đấu sĩ, những người dấn thân tranh đấu cho tự do, dân chủ, mà đến từ những người chưa bao giờ nhập cuộc đấu tranh, hoặc những người sống trong trạng thái nằm chờ sung rụng, đợi ơn mưa móc, hay tụ thủ bàng quang. Họ suy tưởng theo đường lối nhị nguyên, dù họ có là Phật tử đi nữa. Phạm trù thế giới của họ bị co hẹp trong hai thế : có hoặc không, thành hoặc bại. Nếu chúng ta hỏi ngược lại họ như thế này : Thế ngài tu đạo đã 30 năm, 60 năm, 80 năm, sao ngài chưa thành Phật ? Họ sẽ trả lời như thế nào ? Họ sẽ bỏ đạo ra đời ? đầu thú theo các tôn giáo, đảng phái khác ? hay tinh tấn tu trì cho đến ngày viên thành chính quả ?
Thời gian của những người nêu câu hỏi nhị nguyên như trên là thời gian theo đường thẳng tuyến tính. Vì vậy mà nóng vội, bất nhẫn, làm tiền đề cho sự sa ngã theo cơ hội chủ nghĩa. Trong khi ấy, thời gian của những người tu Phật, những người đấu tranh giành độc lập, những người vận động cho nhân quyền, dân chủ, tự do tôn giáo, là thời gian theo tuyến nhân quả. Anh không gieo nhân, thì chẳng bao giờ hái quả. Ấy là chưa nói giữa nhân và quả còn nhiều duyên lành phải tác tạo. Vất hạt lúa xuống đất là gieo nhân, nhưng không tạo duyên lành cho việc tưới nước, bón phân, chăm sóc, thì lúa không thể nẩy mầm cho ta hạt gạo.
Thời gian theo khái niệm tuyến tính, là thời gian bị động, chờ thời, nên dễ sốt ruột và thối chí.
Thời gian theo quan điểm nhân quả là thời gian tích cực bằng hành động, có sự tham dự của ý chí con người theo hướng tiến bộ và cứu nguy, biến khổ đau thành hạnh phúc, nô lệ thành tự do, vô minh thành giác ngộ.
Mười thế kỷ đầu Tây lịch bị Bắc phương đô hộ, một trăm năm thuộc Pháp, người kháng chiến vệ quốc chẳng bao giờ đặt câu hỏi nhị nguyên như trên : Gần 10 thế kỷ rồi mà sao chưa thoát ách giặc Tàu ? Gần một trăm năm thuộc Pháp sao chưa giành được độc lập ? Cứ hỏi cho bằng thích, lịch sử chẳng bao giờ trả lời đâu !
Vấn đề là chúng ta có quyết tâm giành chủ quyền dân tộc không ? Chúng ta có quyết tâm giải thoát, giác ngộ, có quyết tâm bảo vệ Chánh pháp không ? Quyết tâm, thì dấn thân cho đến ngày thành tựu, không bằng thời gian tuyến tính, mà bằng thời gian nhân quả. Chúng ta quyết định chấp nhận đời sống vô minh hay giác ngộ ? Chúng ta quyết định chấp nhận làm tôi đòi cho một chế độ độc tài phát xít, hay chúng ta muốn trở thành người tự do trong một thể chế dân chủ đa nguyên ? Chúng ta muốn uống nước lọc đun sôi hay uống nước bùn hôi thối ? Trả lời xong câu hỏi là ra tay thực hiện. Vấn đề đơn giản vậy thôi.
Câu hỏi đặt ra cho người Phật tử ngày nay, là đặt tính mệnh Phật giáo vào một chế độ ? hay đặt tính mệnh Phật giáo vào dòng sinh mệnh dân tộc ? Chọn lựa mệnh đề trước thì cứ đâm đầu làm tôi tớ cho Đảng Cộng sản thông qua Giáo hội Phật giáo Nhà nước. Chọn lựa giải pháp sau là dấn thân bảo vệ Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất, là Giáo hội dân lập có 2000 năm tuổi thọ lịch sử.
ĐPGVN : Xin cám ơn ông Võ Văn Ái và xin hẹn quý thính giả ở Câu Chuyện Cuối Tuần vào tuần tới, cũng vào giờ phát thanh này.