Quê Me Quê Me: Action for democracy in Vietnam & Vietnam Committee on Human Rights
Tại Thanh Minh Thiền viện ở Saigon vào lúc 2 giờ rưởi chiều chủ nhật hôm nay, 21.11, Phái đoàn Bộ Ngoại giao Hoa kỳ đến vấn an Hòa thượng Thích Quảng Ðộ, Viện trưởng Viện Hóa Ðạo, Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất. Phái đoàn do bà Elizabeth Dugan, Trợ lý Ngoại trưởng Hoa kỳ đặc trách Dân chủ, Nhân quyền và Lao động, cầm đầu. Tháp tùng bà Trợ lý còn có hai nhân viên cao cấp Bộ Ngoại giao, ông Seth D. Winnick, Tổng lãnh sự Hoa Kỳ tại Saigon cùng với ba viên chức cao cấp tòa Tổng lãnh sự.
Kể từ cuộc bắt bớ hàng giáo phẩm lãnh đạo ngày 9.10.2003 sau Ðại hội Bất thường của Giáo hội tại Tu viện Nguyên Thiều ở Bình Ðịnh, đây là lần đầu tiên Hòa thượng Thích Quảng Ðộ tiếp khách. Hơn một năm qua, cơ quan công quyền ra khẩu lệnh quản chế Hòa thượng nên Hòa thượng phải sống như một tù nhân tại chùa. Tháng 10 năm ngoái, nhân chuyến viếng thăm Việt Nam, ông John Handford III, Ðại sứ đặc trách về Tự do tôn giáo của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đề nghị được đến thăm Hòa thượng Thích Quảng Ðộ. Nhưng Hà Nội không chấp nhận, nêu lý do là Hòa thượng “đang ở trong thời kỳ điều tra vì tàng trữ bí mật nhà nước”.
Ngay sau cuộc tiếp xúc và qua điện thoại viễn liên, Hòa thượng Thích Quảng Ðộ đã cho ông Võ Văn Ái, Giám đốc Phòng Thông tin Phật giáo Quốc tế và cũng là Phát ngôn nhân của Viện Hóa Ðạo, biết thêm về nội dung cuộc gặp gỡ này. Theo lời Hòa thượng thì cuộc tiếp xúc diễn ra gần hai tiếng đồng hồ trong không khí thân tình, thông cảm và rất tích cực trên phương diện trao đổi. Hòa thượng trình bày hiện trạng khó khăn, nguy cấp mà Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất đang phải đương đầu, và kêu gọi chính phủ và nhân dân Hoa Kỳ khẩn cấp gây sức ép nhằm chận đứng những vi phạm nhân quyền trầm trọng cũng như hậu thuẫn các nỗ lực vận động cho tự do tôn giáo và cải cách dân chủ tại Việt Nam. Phái đoàn Hoa Kỳ thông báo cho Hòa thượng biết rằng vừa qua Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đã quyết định liệt Việt Nam vào danh sách những quốc gia “cần đặc biệt quan tâm” vì lý do đàn áp tôn giáo, mà sắc luật Tự do Tôn giáo trên Thế giới được Quốc hội thông qua năm 1998 có những biện pháp chế tài thích nghi áp dụng cho những quốc gia bị liệt kê vào danh sách này.
Hòa thượng Thích Quảng Ðộ thông báo tình trạng sức khỏe nguy ngập của Ðức Tăng thống Thích Huyền Quang và cho Phái đoàn Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ biết là Hòa thượng lấy quyết định lên đường vào 6 giờ sáng thứ hai, 22.11, ra Bình Ðịnh thăm Ðức Tăng thống.
Cũng trong chiều chủ nhật này, sau khi Phái đoàn Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ vừa ra về, thì Hòa thượng Thích Quảng Ðộ nhận được Giấy mời của Ủy ban Nhân dân Quận Phú Nhuận yêu cầu Hòa thượng trình diện vào 8 giờ sáng ngày mai thứ hai để làm việc. Nhưng không ghi rõ làm việc gì. Hòa thượng không ký vào giấy mời và ra lệnh cho chư Tăng Ni ở Thanh Minh Thiền viện không ai được thay mặt Hòa thượng ký vào giấy triệu tập, vì Hòa thượng đã quyết định lên đường ra Bình Ðịnh cũng vào sáng sớm mai.
Hòa thượng nói với ông Võ Văn Ái rằng : “Không riêng gì người Tăng sĩ, mà bất cứ ai ngoài đời, bất cứ ai là người Việt đều phải có bổn phận thăm viếng cha mẹ, bà con khi đau yếu. Ðức Tăng thống Thích Huyền Quang đang lâm bệnh nặng, tôi là vị Viện trưởng Viện Hóa Ðạo, tôi không thể không đến bên giường bệnh thăm ngài, dù khó khăn nguy biến đến đâu. Nếu Nhà cầm quyền Việt Nam ngăn cấm tôi đi, thì chỉ càng chứng tỏ tính cách vô nhân đạo của Nhà nước mà thôi”.
Hồi tháng 10 năm ngoái, ông Lê Dũng, người phát ngôn Bộ Ngoại giao, tuyên bố là vì “tàng trữ bí mật Nhà nước” nên Ðức Tăng thống Thích Huyền Quang và Hòa thượng Thích Quảng Ðộ đang bị điều tra và đặt trong tình trạng quản chế. Thế nhưng Nhà cầm quyền Hà Nội lại tiếp tục xác định với thế giới rằng nhị vị Hòa thượng đang hoàn toàn “tự do”. Trong bản Báo cáo gửi Ðại Hội đồng Liên Hiệp Quốc tháng 9 năm nay, Bà Asma Jahangir, Ðại sứ LHQ đặc trách Tự do Tôn giáo công bố thư trả lời của CHXHCNVN khẳng định rằng “Thích Quảng Ðộ và Thích Huyền Quang cả hai người đều không bị quản chế tại gia cũng như không bị quản chế hành chính”.
Cuộc lên đường ngày mai của Hòa thượng Thích Quảng Ðộ ra Bình Ðịnh thăm Ðức Tăng thống sẽ là một thử nghiệm về các lời xác định của Nhà cầm quyền Hà Nội trước Liên Hiệp Quốc.
Cùng thời gian Phái đoàn Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ và ông Tổng Lãnh sự Hoa Kỳ tại Saigon đến tiếp xúc Hòa thượng Viện trưởng Viện Hóa Ðạo Thích Quảng Ðộ, thì tại Bệnh viện Ða khoa ở Quy Nhơn, vào lúc 15 giờ chiều chủ nhật, 21.11, ông tân Ðại sứ Hoa Kỳ, Michael W. Marine, cùng với phu nhân đã đến thăm Ðức Tăng thống Thích Huyền Quang.
“Do sức khỏe còn quá yếu, nên ông Ðại sứ chỉ ngồi thăm và hàn huyên trong vòng mười lăm phút”, đó là lời Ðức Tăng thống Thích Huyền Quang cho ông Võ Văn Ái biết qua cuộc điện đàm chiều chủ nhật này.
