“Kể từ 30.4.75, dân Việt sống trong thế giới người câm vì bị tước đoạt các quyền tự do cơ bản”, ông Võ Văn Ái tuyên bố tại Hội nghị lần thứ III các Ngoại trưởng thuộc Cộng đồng các quốc gia Dân chủ tổ chức tại thủ đô Santiago, Chí Lợi

SANTIAGO – Ðến từ 146 quốc gia ở Á châu, Âu châu, Ðông âu, Hoa Kỳ, Canada, Nam Mỹ, Liên bang Nga, Phi châu, Trung đông, Úc châu và Tân Tây Lan, với sự hiện diện của 106 phái đoàn chính phủ, trong có 44 Ngoại trưởng thuộc Cộng đồng các quốc gia Dân chủ trong thế giới đã về họp “Hội nghị lần thứ III các Ngoại trưởng thuộc Cộng đồng các quốc gia Dân chủ” tổ chức tại thủ đô Santiago, Chí Lợi từ ngày 28 đến 30.4.2005. Ngoài ra còn có 40 tổ chức Phi chính phủ tham dự.

Thoạt đầu, do sáng kiến của một số cường quốc Âu Mỹ Á Phi và các quốc gia Ðông Âu vừa thoát nạn độc tài Cộng sản, hội nghị lần thứ nhất họp ở thủ đô Varsovie, Ba Lan, năm 2000, kết thúc bằng “Tuyên ngôn Varsovie” cho ra đời Cộng đồng các quốc gia Dân chủ và vận động thiết lập một “Tổ hợp Dân chủ” hoạt động cạnh LHQ để tiến hành dân chủ trong các quốc gia độc tài. Hội nghị lần thứ II họp tại thủ đô Seoul ở Ðại Hàn đầu tháng 11.2002 đưa ra “Kế hoạch hành động cho Dân chủ”. Và năm nay, Hội nghị lần thứ ba tổ chức tại Nam Mỹ ở thủ đô Santiago nước Chí Lợi với tiêu đề “Cùng nhau hợp tác cho Dân chủ”.

Cơ sở Quê Mẹ : Hành động cho Dân chủ Việt Nam được mời tham dự Hội nghị lần thứ hai ở Ðại Hàn, và năm nay tại Hội nghị lần thứ ba ở Chí Lợi. Ðặc điểm của Hội nghị lần này là các tổ chức Phi chính phủ không còn họp riêng, mà được trực tiếp tham dự với các phái đoàn chính phủ để trao đổi và thảo luận các vấn nạn nóng bỏng gây trở lực cho tiến trình dân chủ trên thế giới. 40 tổ chức Phi chính phủ được mời tham dự, chọn lọc từ 196 tổ chức tham gia Hội nghị lần 2 ở Seoul năm 2002. Năm đại biểu phi chính phủ đến từ Miến Ðiện, Singapore, Việt Nam và Trung quốc được mời thuyết trình trước hội nghị về vấn đề Châu Á. Ông Võ Văn Ái cầm đầu phái đoàn Việt Nam cùng với chị Penelope Faulkner, là hai thuyết trình viên về vấn đề Châu Á nói chung và Việt Nam nói riêng.

Nhân dịp này, ông Võ Văn Ái nhắc nhở hội nghị về kinh nghiệm đau thương của ngày 30.4 kéo dài suốt 30 năm trên lãnh thổ ba nước Việt Nam, Cam Bốt và Lào. Ông nói :

“Trong những ngày hội nghị hôm nay, vào đúng 30 năm trước, chiến tranh chấm dứt tại Việt Nam. Thời ấy, trong một thoáng chốc, người Việt Nam chúng tôi đã tưởng rằng hòa bình và tự do trở về trên mảnh đất quê hương mình. Chúng tôi tin có hòa bình, vì Hiệp định chấm dứt chiến tranh được 12 quốc gia phê chuẩn tại Paris, hứa hẹn áp dụng tinh thần hòa hợp, hòa giải dân tộc và chấm dứt mọi cuộc trả thù từ hai phía. Chúng tôi đã tin tưởng vào sự hậu thuẫn của thế giới dân chủ nhằm khai mở tiến trình dân chủ trong hòa bình ở Việt Nam.

“Nhưng niềm hy vọng của chúng tôi tan tành ra mây khói vào ngày 30.4.1975 khi những chiến xa của quân đội Bắc Việt tiến vào Saigon. Không riêng gì nước Việt chúng tôi, mà cả hai nước Cam Bốt và Lào, “Tháng Tư đen” ấy mở đầu kỷ nguyên đàn áp bạo tàn, nạn diệt chủng hàng triệu người dưới bàn tay Khmer Ðỏ, và thảm cảnh người vượt biển đi tìm tự do trên Biển Ðông. Liền những năm sau, trên hai triệu người bị đẩy vào các trại tập trung cải tạo. Trên 65 nghìn người bị hành quyết, và hàng nghìn nghìn người mất tích.

“Cộng đồng thế giới đã bỏ rơi chúng tôi trong cuộc chiến đấu đơn độc này.

“Hôm nay, 30 năm sau, Việt Nam vẫn chưa có dân chủ. Không có đảng đối lập, không có tự do nghiệp đoàn, không có tự do báo chí, không có các tổ chức phi chính phủ độc lập. Suốt 30 năm qua, dân tộc Việt Nam sống trong thế giới của người câm – chúng tôi có miệng không được nói, ai nói lên ngưỡng vọng mình liền bị bắt giam.

“Những tôn giáo độc lập, là những xã hội công dân còn hiện hữu, thì bị im tiếng, bị đàn áp phũ phàng. Ngay vào lúc tôi thưa chuyện cùng quý ngài đây, thì tại Việt Nam Hòa thượng Thích Quảng Ðộ, vị Cao tăng Phật giáo bị quản chế khắc khe nơi chùa viện của ngài ở Saigon, chỉ vì ngài cất Lời kêu gọi cho Dân chủ Việt Nam qua một chương trình 8 điểm chuyển hóa dân chủ. Ngày hôm qua, nhiều ký giả ngoại quốc muốn đến phỏng vấn ngài nhân dịp kỷ niệm 30 năm chấm dứt chiến tranh, nhưng đã bị công an phong tỏa, ngăn cấm.

“Những nhà ly khai sử dụng internet, và ngay cả những công thần của đảng Cộng sản như Ðại tướng Võ Nguyên Giáp, là những anh hùng mà Hà Nội ca tụng trong ngày lễ hôm nay của họ, cũng đã phản đối các cải cách trì trệ. Trong bức thư gửi Bộ cính trị gần đây, Tướng Giáp trách các chính sách của nhà cầm quyền đã coi thường “sự phát triển kinh tế, văn hóa, giáo dục, y tế và phúc lợi của nhân dân”. Ông còn nói “Ðến năm 2020, Việt Nam vẫn còn là nước nghèo nhất trong các quốc gia thuộc Hiệp hội Ðông Nam Á, còn thua Thái Lan đến 20 năm”. Tướng Giáp cũng tố cáo sự lộng quyền của Tổng cục 2, một thứ quốc gia giữa lòng quốc gia, chuyên sử dụng tra tấn, khủng bố và thảm sát chính trị để đạt mục tiêu của họ.

“Vì những lẽ ấy, tôi kêu gọi Cộng đồng các quốc gia Dân chủ hãy ủng hộ tiến trình dân chủ hóa Việt Nam. Xin hãy gây sức ép lên Nhà cầm quyền Hà Nội đòi hủy bỏ điều 4 trên Hiến pháp nhằm khai mở nền chính trị đa nguyên ; trả tự do cho Ðức Tăng thống Thích Huyền Quang, Hòa thượng Thích Quảng Ðộ và tất cả tù nhân chính trị, tù nhân vì lương thức, cũng như chấm dứt mọi sách nhiễu, kiểm tra, theo dõi, canh gác, giam cầm những người bất đồng chính kiến như các ông Hoàng Minh Chính, Nguyễn Thanh Giang, Trần Khuê, Nguyễn Ðan Quế, Hoàng Tiến, Phạm Hồng Sơn, Nguyễn Vũ Bình, Nguyễn Khắc Toàn, v.v… ; trả lại quyền sinh hoạt pháp lý cho các tôn giáo bị cấm hoạt động, như trường hợp Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất ; để cho tư nhân có quyền ra báo làm diễn đàn thảo luận dân chủ. Bốn biện pháp cụ thể này là những bước đầu khai mở tiến trình dân chủ hóa.

“Dù sống dưới ách độc tài nhưng nhân dân Việt Nam không ngừng đấu tranh đòi hỏi dân chủ. Tuy nhiên chúng tôi không thể thắng trận một mình. Chúng tôi cần sự hậu thuẫn của Cộng đồng các quốc gia Dân chủ trong việc khởi động tiến trình này”.

Về vấn đề Châu Á, ông Ái phát biểu rằng :

“Châu Á là thách thức lớn trong vấn đề dân chủ. Châu lục mênh mông và phức tạp này là nơi sinh sống của một phần tư nhân loại, một vùng kinh tế trù phú. Châu Á nơi có những truyền thống dân chủ lâu đời nhất ở Ấn Ðộ, nhưng cũng là nơi tồn tại những thể chế độc tài thô bỉ, những xã hội chính trị khép kín nhất của thế giới. Châu Á có nhiều bản sắc, với những nền đạo lý cao cả muôn màu, như Phật giáo, Khổng giáo, Lão giáo, Ấn giáo, Hồi giáo – nhưng người Châu Á lại thống nhất trong ngưỡng vọng dân chủ và tôn trọng nhân quyền.

“Chìa khóa cho dân chủ Châu Á là vấn đề Trung quốc. Nếu Trung quốc ngã theo con đường dân chủ sẽ có tác động lớn cho tòan vùng châu Á và thế giới. Ðông Nam Á, đặc biệt Việt Nam, cũng là một điểm địa chính chiến lược thiết yếu. Một Việt Nam độc tài hay dân chủ sẽ đóng vai trò chìa khóa cho tương lai trong vùng. Một tương lai ổn định và hòa bình, hay một tương lai bạo sát và tranh chấp. Tất cả tùy thuộc vào sự ưu tư gắn bó của Cộng đồng các quốc gia Dân chủ hôm nay. Dân chủ là thần hộ vệ cho hòa bình, một Châu Á dân chủ là nền tảng cho sự ổn định và thịnh vượng của thế giới”.

Bài tham luận của chị Penelope Faulkner nhấn mạnh trên khía cạnh luật pháp trong các nước độc tài. Chị cho biết bằng những danh xưng khác nhau, nhưng ở bất cứ quốc gia độc tài, quân phiệt nào, dù đó là Trung quốc hay Miến Ðiện, Mã Lai hay Việt Nam, thì các điều luật “xâm phạm an ninh quốc gia” là lá chắn để đàn áp các cá nhân, đoàn thể bất đồng chính kiến với đảng cầm quyền. Tại Việt Nam khi nói tới Nghị định 31/CP, thì đây không là luật pháp ngăn ngừa kẻ gian, mà dùng để đàn áp, bắt bớ, quản chế bất cứ ai không đồng chính kiến với Ðảng-Nhà nước mà không cần thông qua sự xét xử phân minh ở tòa án. Khi nói tới Nghị định 38/CP là ai cũng hiểu nhà nước dùng luật để cấm đoán dân chúng biểu tình, ngăn cấm nông dân bị cướp đất không được quyền kéo lên thủ đô khiếu kiện. Chị kêu gọi Cộng đồng các quốc gia Dân chủ hãy can thiệp để “Chiến lược cải cách luật pháp” tại Việt Nam trong vòng 10 năm tới phải phù hợp với các công ước quốc tế của LHQ. Hiện Ngân hàng thế giới cùng các quốc gia Âu Mỹ Á đã tài trợ đợt đầu cho Việt Nam 5 triệu Mỹ kim để tiến hành việc cải cách này. Không thể nào rơi vào tình trạng đem tiền cho Việt Nam làm luật, mà luật ấy sử dụng như một vũ khí đàn áp tối tân các nhà dân chủ và nhân dân Việt Nam.

Trong bài diễn văn khai mạc “Hội nghị lần thứ III các Ngoại trưởng thuộc Cộng đồng các quốc gia Dân chủ”, Tổng thống Chí Lợi, ông Ricardo Lagos nhấn mạnh rằng : “Chỉ có dân chủ mới mang lại tiến bộ thực sự. Chưa hề thấy một chế độ độc tài nào mang lại tiến bộ cho dân tộc họ”.

Ngoại trưởng Hoa Kỳ, bà Condoleeza Rice, thì cho thấy tiến trình dân chủ là xu thế của thời đại. Bà nói “Kể từ cuộc họp lần cuối của chúng ta tại Seoul, chúng ta đã chứng kiến các cuộc đầu phiếu tự do tại A Phú Hãn, Iraq và Palestine. Chúng ta cũng chứng kiến sự thay đổi to lớn tại Georgia, Ukraine, rồi tại Kyrgystan, rồi Lebanon. Thời đã đến khi ánh chớp tự do bừng sáng trong lòng dân bị áp bức, họ sẽ cất cao tiếng chống đối bạo quyền. (…) Hậu thuẫn cho ngưỡng vọng dân chủ, tất cả các quốc gia tự do phải minh bạch trong tinh thần khi chọn lựa tự do hay áp bức. Chúng ta cần tỏ rõ cho các chính quyền biết rằng những quan hệ của họ với cộng đồng dân chủ chúng ta tùy thuộc ở cung cách đối xử tử tế với nhân dân của họ”. Bà cũng nhấn mạnh rằng : “Dân chủ hóa là một tiến trình chứ không là một sự biến”.

Trong thời gian hội nghị, bà Paula Dobriansky, Thứ trưởng Ngoại giao đặc trách Tổng thể các sự vụ, đã tiếp riêng ông Võ Văn Ái để trao đổi các vấn đề tại Việt Nam. Dịp này, ông Ái đã đề xuất bốn điều thỉnh nguyện cho tự do tôn giao và dân chủ. Mà một trong các điều ấy là yêu cầu chính phủ Hoa Kỳ không rút tên Việt Nam ra khỏi danh sách các quốc gia cần đặc biệt quan tâm (CPC). Ông Ái nhấn mạnh rằng kể từ khi Hoa Kỳ liệt kê vào danh sách CPC, Hà Nội có làm vài cử chỉ nhượng bộ. Nhưng các cử chỉ này chỉ là lớp phấn son che đậy một dã tâm, chứ chưa chịu chấp nhận thay đổi chính sách nhân quyền và tôn giáo. Pháp lệnh mới về tôn giáo chỉ là chiếc thòng lọng mới thắt vào cổ các tôn giáo, thay vì bảo vệ tự do tôn giáo bằng luật pháp.

---

Trong thời gian ở Hội nghị Santiago, chúng tôi nhận được bài thơ dài từ Việt Nam gửi đến, mà tác giả là Thượng tọa Thích Thiện Minh. Bài thơ nói về ngày Quốc nạn 30.4.1975. Nhưng dưới ngòi bút của Thượng tọa là một hành trình đi từ sự ngỡ ngàng vào giữa năm 1975, đến mối bi phẫn toàn dân trên các nẻo đường đất nước, vào các ngõ ngách tâm tư. Hành trình ấy không ngừng nơi uẩn ức, nơi bất lực đầu hàng, mà bước theo vận nước nổi trôi trong 26 năm cấm cố tù đày qua các trại tập trung cải tạo.

Bỗng một ngày được trả tự do, về với đời thường tưởng như an ổn, bình lặng. Nhưng không. Ba mươi năm trước hay 30 năm sau cũng thế : vẫn một Ngày Quốc nạn ! Nhưng Ngày Quốc nạn hôm nay không còn lầm lũi như xưa, mà đang đi những bước cuối của khổ nạn. Ðâu đó ánh sáng chuyển mình, niềm hy vọng nóng rang lồng ngực : Ngày Quốc nạn bước sang Mùa Quốc kháng. Xin mời bạn đọc mở lòng đón nhận một tâm tình :

---

Unicode –

VNI –

VPS –

VIQR